عرفان، توحید و اخلاق اسلامیمطالب اسلامی و مذهبی

معنای نیت و نقش نیت در اعمال عبادی چیست؟

نیت به چه معناست و چه نقشی در اعمال انسان دارد؟

اعمال با نیت شکل می گیرند
اعمال با نیت شکل می گیرند

حضرت امام صادق (علیه السّلام) فرمودند:
همانا دوزخیان در دوزخ جاویدند زیرا در دنیا نیت دارند که اگر جاوید بمانند در آن همیشه نافرمانی خدا کنند و همانا اهل بهشت در آن جاویدند برای آنکه نیت آن ها در دنیا این است که اگر همیشه در آن بمانند از خدا اطاعت کنند.

پس آنان و اینان به وسیله ی نیت، جاوید بمانند، سپس قول خدا تعالی را خواندند «بگو هر کس عمل می کند بر طبع و منش خود» (سوره ی اسراء آیه ی ۸۴) و فرمودند: یعنی بر نیت خود.

از خدا خواستاریم که نیت های ما را اصلاح نماید.

نیت به چه معناست؟

خدای تعالی درباره ی نیت می فرماید:
«قُلْ اِنَّ صَلوتی وَ نُسُکی وَ مَحْیَایَ وَ مَمَاتی لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمینَ» (سوره ی انعام آیه ی ۱۶۲)
«بگو به درستی که نماز و اعمال و زندگی و مرگ من، همه برای خداوند جهانیان است.»

نیت به معنای قصد است و قصد حلقه ی اتصال بین علم و عمل می باشد، چرا که اگر کسی نداند که باید کاری را انجام دهد قصد انجام آن را نمی‌نماید و تا چنین قصدی نکند آن عمل صورت نمی گیرد، و مبدأ سیر و سلوک قصد است و بایستی سالک مقصد معیّنی را در نظر بگیرد و چون مقصد کمال مطلق است باید نیّت تقرّب به حق تعالی باشد، زیرا که کامل مطلق ذات پاک اوست.

اگر چنین حالتی پیدا شد نیّت بدون عمل از عمل بدون نیت بهتر خواهد بود، پیامبر اکرم (ص) فرمود:
«نِیَّهُ المُؤمِنِ خَیرٌ مِن عَمَلِهِ»
نیّت انسان مؤمن بهتر از عمل اوست.

چون نیت به منزله ی روح و عمل به منزله ی جسم است و باز آن حضرت فرمودند:
«اَلاَعمالُ بِالنِّیّاتِ» (اعمال با نیّت شکل می گیرند) چنان که حیات جسم مشروط به وجود روح است، و فرمودند:
«وَ لِکُلِّ امریءٍ ما نَوی وَ مَن کانَ هِجرَتُهُ اِلیَ اللهِ وَ رَسولِهِ فَهِجرَتُهُ اِلیَ اللهِ وَ رَسولِهِ وَ مَن کانَت هِجرَتُهُ اِلیَ الدُّنیا یُصیبُها اَو امرَأَهٍ تَزَوَّجَها فَهِجرَتُهُ اِلی ماهاجَرَ اِلَیهِ»
«هر کسی در هر کاری هر نیّتی که بکند به آن دست خواهد یافت، و هر کس که به سوی خدا و پیامبرش هجرت کند هجرتش به سوی خدا و پیامبرش صورت می گیرد، و هر کس که به سوی دنیا هجرت کند که بخواهد به آن دست یابد و یا بخواهد با زنی ازدواج کند هجرت او به سمت همان چیزی است که به آن هجرت نموده است.»

و امّا عمل خیری که با قصد قربت صورت بگیرد مقتضی حصول کمال است چنان که خداوند می فرماید:
لا خَیْرَ فی‏ کَثیرٍ مِنْ نَجْواهُمْ إِلاَّ مَنْ أَمَرَ بِصَدَقَهٍ أَوْ مَعْرُوفٍ أَوْ إِصْلاحٍ بَیْنَ النَّاسِ وَ مَنْ یَفْعَلْ ذلِکَ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ فَسَوْفَ نُؤْتیهِ أَجْراً عَظیماً (سوره ی نساء آیه ی ۱۱۴)
در بسیاری از نجواهای شما خیری نیست مگر آن کس که فرمان به صدقه ای  و یا کار پسندیده ای و یا اصلاح بین مردم بدهد و اگر کسی این‌ها را به قصد به دست آوردن رضای الهی انجام بدهد به زودی اجر عظیمی به او خواهیم داد.

(«اوصاف الاشراف» خواجه نصیرالدین طوسی، انتشارات حضور، صفحه ۳۱)

بررسی کلی

امتیاز کل

نیت به معنای قصد است و نیّت سالک الی الله باید تقرّب به حق تعالی باشد، زیرا که کامل مطلق ذات پاک اوست.

User Rating: ۳.۵۱ ( ۹ votes)

تیم تحریریه دلدادگان

این مقاله توسط اعضای تیم تحریریه دلدادگان منتشر شده است. در سایت مذهبی دلدادگان تلاش می‌کنیم تا انواع موضوعات اسلامی و مذهبی و مطالب آموزنده و جالب دینی را به شما ارائه دهیم.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا